'Pastai Ir sawl a'i profo'

A volume of miscellaneous material in the hand of William Williams, Llandygai, entitled 'Pastai Ir sawl a'i profo...1800'.
The contents include: 'Rhag Eiriau' (f. 2r-v); [Poetry on his birthday in 1800] (f. 3r-v); 'Grugor yr hen Feudwy' (ff. 4-9); 'Anghymhedroldeb a Thlodi' (ff. 9-10); 'Y Crefyddwr a'r Erlidiwr' (ff. 10v-11); 'Dieithrol ddamwain Gwr o Fôn' (ff. 11v-26v); 'Nid da'r weithred ond a darddo o Gariad' (ff. 26v-28); 'Y Gyrnnen Wenith a'r dommen dail' (ff. 29-32); 'Howel a Simwnt' (ff. 32-36); 'Achwyniad y Ci' (ff. 36-37); 'Y Paun ymffrostus a'r Adar' (ff. 37v-38v); 'Ammodau rhwng y Llwynogod a'r Defaid' (ff. 38v-40v); 'Y Llwynog yn y Pydew' (ff. 40v-41v); 'Y Llew'n pennu'r Llwynog yn Gynghorwr iddo' (ff. 41v-44); 'Y Llwynog a'i blant' (ff. 45-47); 'Y Llwynog a'r Frân' (f. 48r-v); 'Y Ci a'r Sarph' (ff. 48v-50); 'Addaw mawr a Rhôdd fechan' (ff. 50-1); 'Fy nerth fy hûn a chryfder fy llaw a barodd i mi y Cyfoeth hwn. Deut: 8 : 17' (ff. 51-2); 'Y Llwynog a'r Blaidd' (ff. 52v-54v); 'Fel hyn y Dywed yr Arglwydd... Jer : 9 :23' (ff. 55-57v); 'Y Gôg a'r Adar' (ff. 57v-58v); 'Y Saethydd a'r Golommen' – verses (ff. 58v-59); 'Y Dŷn llawen a'r prûdd (ff. 59v-63); 'Y Saer â'r Coed' (ff. 63v-64); 'Y Gwynt a'r Haul' (ff. 64v-65v); 'Y Llwynog a'r Ci' (ff. 65v-68); 'Yr Anifeiliaid a'r Ffermwr' (ff. 68-70); 'Y Llwynog Diwyd' (ff. 70-71); 'Ar adferiad Iechyd ir Brenhin George y trydydd o'i Orphwyllglwyf athrist ym Mawrth 1789' – poetry (f. 71r-v); 'Llythyr at Gyfaill a Ymneilltuasai or Eglwys Sefydiedig, ac a droesai'n Sectwr' – poetry (ff. 72-73v); 'Achau a Bonedd y Saint Allan o Biser hîr Dafydd Thomas' (ff. 73v-76v); Pedigrees of William Williams on his father's side (f. 77) and his mother's side (f. 78); 'Y Perlyn or Defnyn Dwfr.' (f. 79); [Huw Llwyd Cynfel - anecdote concerning his englyn 'Dy lais a garodd Duw lwyd, - Dy Eiriau...'] (f. 79v); 'Meddwdod' (ff. 79v-80v); Job (ff. 80v-82); A Copy of a Letter which I received from Humphrey Thomas when a School-master at Trefdraeth, my Native parish. Dec. 1800' (ff. 82-85); Another letter as above concerning Trefdraeth tombstones dated Jan. 1801 (ff. 85-89v); 'Yn iâch ir Goedwig. A 'Sgrifenwyd Ynghoed y Penrhyn, ar ddydd Sûl y 5d o Awst 1798' (ff. 89v-90v); 'Pennillion Nadolig...ar y Mesur Seisnig a elwir Catherine Crowder' (ff. 91-93); 'Emyn Ysgrythyrol iw chanu ar ddydd Nadolig gan y bobl ynghyd...1798' (f. 93r-v); 'Gwahanol d b a'i geilw ei hûn Protestant oddiwrth y Pabydd' (ff. 94-95v); 'Allan o waith Dodsley. Ar ddull pennod Biblaidd' (ff. 95v-97v); 'Emyn Prydnhawnol. Cyfieithiad or Saesoneg' (ff. 97v-98); 'Hanes pedwar o Gymmydogion' (ff. 98-105v); 'Gweddi a Ysgrifenais ddydd Calan 1796' (ff. 105v-106v); 'Cwynfan mewn trallod a chilwg byd, a bygythiad tlodi. A 'sgrifenwyd ddechreu Mai 1781' (ff. 106v-108v); 'Bedd Argraff yr Arch Esgob Siôn Williams yn Eglwys Llandegai. Wedi ei gyfieithu or Lladin' (ff. 108v-109v); 'Pennillion er Coffadwriaeth am fy Mâb Siôn yr hwn a anwyd ar ddydd Mercher y 23 o fis Mawrth 1768; Ac a fu farw y 19 o fis Mawrth 1792 yn 21 mlwydd Oed or Darfodedigaeth' (ff. 109v-110v); Anrheg Tâd iw Ferch Galanmai 1790. Myfyrdod Gwenn' (ff. 110v-111v); English version of the above poem - 'The Fair's Meditation' (ff. 111v-113); Lines written in Penrhyn Wood in the beginning of May 1797 (f. 113); On the Death of the Queen of France by Mrs Moody. Welsh translation of the same (f. 113v); 'Ar foreu ddydd Calanmai, wedi gauaf; anghysurus' (f. 114); 'Rh dd gyfieithiad or Emyn hynod o waith Mr Pope, yr hon a enwodd ef Y Weddi Gyffredinol' (ff. 114v-115v); '126 Psalm. Wedi ei phennillio yn ôl cyfieithiad y dysgedig Mr Chrystopher Smart' (f. 116r-v); 'Anghyfaddasrwydd fy Ymddygiadau fy hûn' (f. 117); 'Y Grwgnachwr' (ff. 117v-118); 'Gweddi a ffurfiwyd ac a Ysgrifenwyd ddydd Calan 1797 gan W. Williams' (ff. 118-119v); 'Yr Emyn Moliant pa ûn a enwir Te Deum wedi ei rydd esponni a'i hamlygu' (ff. 119v-121v); 'Cyffes ac Ymbil' (ff. 121v-122v); 'Y Ci a'r dryll Cig' (ff. 122v-123); 'Diolchwr pennaf, y troseddwr mwyaf' (f. 123r-v); 'Gwir' (f. 123v); 'Yr hyder sicraf. Heb. 3.17.18' (f. 124); 'Dan drallod aphetrusrwydd 10d Gorpenaf 1784' (ff. 124v-125); 'Gwyrthiau' (ff. 125v-126v); 'Enbydrwydd Llysoedd, a Chymdeithas eu Preswylwyr' (ff. 126v-127); 'Pan ddiangodd Hale, y drygddyn gormesol a digydwybod hwnnw, or Penrhyn, pa ûn a osodasai yr Arglwydd Penrhyn yn Oruchwyliwr iddo. Ond efe a dwyllodd ei Arglwydd ac a ddiangodd ym Mis Tachwedd 1784' (f. 128r-v); 'Y Goedwig. A Ysgrifennwyd Ynghoed y Perthyn yn yr Hâf 1797' (ff. 128v-130); 'Reflections upon Dr Priestly's Doctrine of the Soul's falling into a State of insensibility after Death' (ff. 130-132v); 'Y Mwynhâd dymunol' (f. 133); An epitaph design'd for the Grave of an Infant (f. 133v); Farewell to Penrhyn Woods for the remainder of the Summer 1797 now first of July (ff. 133v-134v); 'Gwahoddiad ir Blodeuyn, yn ôl Hervey' (ff. 134v-135); 'Ymadroddion gwir, a Chynghorion da' (ff. 135-139); An English versification attempted of the Rev. Mr Gronwy Owen's poem entitled Bonedd a Chynheddfau yr Awen (ff. 140-2); 'Calfiniaeth, O'r Saesoneg' (f. 142v); 'Y Deisyfiad pennaf', 'Blinder Byd', 'Rheolwn gartref' (f. 143); [Anecdote concerning Socrates and prayer] (f. 143r-v); 'Hir oes a helaeth feddianau Byd, yn annigonol ir Enaid Anfarwol. Hilpa a Shalum' (ff. 143v-148v); The following Lines of Pope are often gusted by our Freethinkers... (f. 149); Epitaphs: On a Hostler buried at Bangor. On Robt Williams, Waiter at the Ferry, buried at Bangor in May 1803. On the Grave of Elizabeth the Daughter of James Defferd, buried at Llandegai (f. 149r-v); Ar Fêdd Grâs, diweddar Wraig, Rhisiard Williams Dolawen. A gladdwyd yn Llanllechid (f. 150); Byr hanes am Sant Dewi' (ff. 150v-151v); 'Cyfieithiad o Shakspear' (f. 151v); 'Awst yr 20d. 1807. Diolch am adferiad iechyd wedi bod yn griddfan dan wendidau, a gofidus glwyfau o gylch 20 Mis' (f. 152); Cynnydd Gwagedd', 'Medd Virgil am Uffern','Mêdd y Dr Young', 'Medd Thomson' (f. 152v); 'Rheolau a luniwyd ac a arferwyd yn Ll s Harri yr wythfed Brenhin Prydain' (ff. 155-156v); 'Gweddi ein Harglwydd wedi eu hamrywiaethu... (ff. 156v-157v, 160); [Incomplete text, beginning wanting, concerning Sir Walter Manny and the Siege of Calais] (ff. 158-159v); 'Ystyriaeth ar y Cymun neu Swpper yr Arglwydd. Dyddiau'r Sulgwyn 1808' (ff. 160-163v); 'Ynghylch Ysprydion a Drychiolaethau' (ff. 164-171v); 'Gwarchaeedigaeth y Ddinas Calais yn Ffraingc gan Edward y trydydydd [sic]. Brenhin Prydain; O gylch y flwyddyn 1346' (ff. 171v-173v); [Incomplete spiritual text, beginning wanting] (f. 174r-v); 'Y Dymuniad', 'Mynnwn' (f. 174v); The first of March 1808 (f. 175r-v); 'Y Prinder a'r mawr ddrydaniaeth yn y flwyddyn 1800' (f. 176); Epitaph designed to be placed on the grave of [ ] Rous, son of Mr Rous of Conway who unfortunately was drown'd in Conway River (f. 176v); Remarkable Frosts from the N. Wales Gazette Feb. 10, 1814 (f. 177r-v); Characters which may be used in a running hand instead of the double letters of the Alphabet (f. 178). A list of the contents of the manuscript is on ff. 153-154 verso.

Title based on contents

Published