Papurau Anthropos

Papurau Anthropos, 1869-1944, yn cynnwys gohebiaeth, 1869-1944, a llythyrau o gydymdeimlad at ei weddw, 1944; papurau personol eraill, 1878-1944, yn cynnwys dyddiaduron, llyfrau nodiadau ar bynciau llenyddol a diwinyddol; torion o'r wasg, 1880-1937; papurau llenyddol yn cynnwys cerddi gan Anthropos, 1876-1939, anerchiadau, erthyglau, traethodau a chyfansoddiadau rhyddiaith eraill, 1898-1922; barddoniaeth a rhyddiaith gan awduron eraill (rhai llawysgrifau gwreiddiol), yn enwedig Llew Llwyfo, 1877-1939. = Papers of Anthropos, 1869-1944, including correspondence, 1869-1944, and letters of condolence to his widow, 1944; other personal papers, 1878-1944, including diaries, notebooks on literary and theological matters; newspaper cuttings, 1880-1937; literary papers including poems by Anthropos, 1876-1939, addresses, articles, essays and other prose compositions, 1898-1922; poetry and prose by other writers (some original manuscripts), in particular Llew Llwyfo, 1877-1939.

Roedd 'Anthropos', y Parch. Robert David Rowland ([1953]-1944), yn weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, yn fardd ac yn llenor. Cafodd ei fagu yn Nhyn-y-cefn, ger Corwen, sir Feirionnydd. Dechreuodd bregethu yn 1873 a chofrestru yng Ngholeg y Bala yn 1874. Tra'r oedd yn y Bala bu'n athro yn yr ysgol leol a chyhoeddodd gyfrol o gerddi, Y Blodeuglwm (Bala, 1878). Symudodd i Gaernarfon lle bu'n newyddiadurwr, gan weithio ar Yr Herald Gymraeg, Amseroedd ac Y Genedl Gymreig, y bu'n olygydd arni o 1881 i 1884. Ordeiniwyd ef yn 1887, a chael ei alw yn weinidog Capel Beulah yng Nghaernarfon yn 1890, lle yr arhosodd tan ei ymddeoliad yn 1933. Parhaodd i ysgrifennu'n doreithiog, yn cyhoeddi cyfrolau o gasgliadau o gerddi, storiâu a thraethodau. Ymysg y pwysicaf ohonynt ceir Y Ffenestri Aur (Dinbych, 1907) a Y Pentref Gwyn (Wrecsam, 1909) lle rhydd atgofion am ei blentyndod. Bu hefyd yn olygydd Trysorfa'r Plant o 1912 i 1932 ac ysgrifennai i Baner, 1904-1914, yr Herald ac amryw o gyfnodolion eraill. Bu farw yng Nghaernarfon ar 12 Tachwedd 1944. Ymhlith ei gydnabod yr oedd Lewis William Lewis ('Llew Llwyfo', 1831-1901), bardd, newyddiadurwr, nofelydd a chanwr o Ben-sarn, sir Fôn, a weithiodd ar lawer o'r un cyfnodolion ag Anthropos.

Trefnwyd fel a ganlyn: gohebiaeth; cerddi gan Anthropos; anerchiadau a rhyddiaith gan Anthropos; barddoniaeth a rhyddiaith gan awduron eraill; deunydd personol; deunydd amrywiol.

Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau diweddar yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r furflen 'Papurau modern - gwarchod data'.

Mrs Mary Rowland; Pryniad; 1946 a 1954

Roedd 'Anthropos', y Parch. Robert David Rowland ([1953]-1944), yn weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, yn fardd ac yn llenor. Cafodd ei fagu yn Nhyn-y-cefn, ger Corwen, sir Feirionnydd. Dechreuodd bregethu yn 1873 a chofrestru yng Ngholeg y Bala yn 1874. Tra'r oedd yn y Bala bu'n athro yn yr ysgol leol a chyhoeddodd gyfrol o gerddi, Y Blodeuglwm (Bala, 1878). Symudodd i Gaernarfon lle bu'n newyddiadurwr, gan weithio ar Yr Herald Gymraeg, Amseroedd ac Y Genedl Gymreig, y bu'n olygydd arni o 1881 i 1884. Ordeiniwyd ef yn 1887, a chael ei alw yn weinidog Capel Beulah yng Nghaernarfon yn 1890, lle yr arhosodd tan ei ymddeoliad yn 1933. Parhaodd i ysgrifennu'n doreithiog, yn cyhoeddi cyfrolau o gasgliadau o gerddi, storiâu a thraethodau. Ymysg y pwysicaf ohonynt ceir Y Ffenestri Aur (Dinbych, 1907) a Y Pentref Gwyn (Wrecsam, 1909) lle rhydd atgofion am ei blentyndod. Bu hefyd yn olygydd Trysorfa'r Plant o 1912 i 1932 ac ysgrifennai i Baner, 1904-1914, yr Herald ac amryw o gyfnodolion eraill. Bu farw yng Nghaernarfon ar 12 Tachwedd 1944. Ymhlith ei gydnabod yr oedd Lewis William Lewis ('Llew Llwyfo', 1831-1901), bardd, newyddiadurwr, nofelydd a chanwr o Ben-sarn, sir Fôn, a weithiodd ar lawer o'r un cyfnodolion ag Anthropos.

Crëwyd y teitl ar sail cynnwys yr archif.

Mae copi caled o'r catalog, 'Papurau Anthropos', ar gael yn Llyfrgell Genedlathol Cymru. Ceir mynediad i'r catalog ar lein.

Medi 2003.

Lluniwyd gan Rhys Jones i brosiect ANW. Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r rhestr: LlGC, Rhestr o Bapurau Anthropos; Dictionary of Welsh Biography down to 1940 (Llundain, 1959); Dictionary of Welsh Biography, 1941-1970 (Llundain, 2001);

Amodau hawlfraint arferol.

Action: Cadwyd yr holl gofnodion a brynwyd gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru.

Ni ddisgwylir ychwanegiadau.

Ceir papurau pellach yn Archifau'r Methodistiaid Calfinaidd, Papurau J. W. Jones, a Phapurau Edward Morgan Humphreys, y cyfan yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Published