Archif Cwmni Theatr Hwyl a Fflag,

Papurau, 1974-1995 (1981-1994 yn bennaf), yn cynnwys sgriptiau, manylion parthed gwahanol weithdai a chynyrchiadau (gan gynnwys rhai gan gwmnïau eraill), papurau gweinyddol a chyllidol, cofnodion a gohebiaeth pwyllgorau, a phapurau yn ymwneud â pherfformwyr, theatrau a sefydliadau theatrig eraill yng Nghymru (yn cynnwys Cymdeithas Theatr Cymru, 1975-1990, Theatr Gymraeg Gwynedd, 1985-1988, Cymdeithas Ddrama Cymru, 1991-1992, a Chymdeithas Celfyddydau Perfformiadol Cymru, 1983-1994), ynghyd â lluniau, posteri a rhaglenni = Papers, 1974-1995 (mainly 1981-1994), comprising scripts, details regarding various workshops and productions (including some by other companies), administrative and financial papers, committee minutes and correspondence, and papers relating to performers, theatres and other Welsh theatrical organizations (including Cymdeithas Theatr Cymru, 1975-1990, Theatr Gymraeg Gwynedd, 1985-1988, Cymdeithas Ddrama Cymru, 1991-1992, and the Society of Performing Arts in Wales, 1983-1994), together with photographs, posters and programmes.

Sefydlwyd Cwmni Theatr Hwyl a Fflag yn 1981 gyda'r bwriad o feithrin awduron newydd i'r theatr Gymraeg. Yr oedd yn fenter gydweithredol rhwng cwmnïau Sgwar Un (o dde Cymru) a Hwyl a Fflag (o ogledd Cymru), ac yn 1985 fe'i cofrestrwyd yn elusen. Yr oedd pencadlys y cwmni yng Nghapel y Tabernacle ym Mangor, Gwynedd, o 1984 hyd 1992, pan y'i ad leolwyd ar stad ddiwydiannol Treborth gerllaw. Cynhyrchiad cyntaf Hwyl a Fflag oedd Gweu Babis, a lwyfannwyd yn yr Eisteddfod Genedlaethol ym Machynlleth yn 1981, a llwyfannwyd cynyrchiadau awduron newydd yn flynyddol yn ystod y 1980au mewn theatrau a sinemâu trwy Gymru. Yn anad dim, daeth Codi'r Hwyl, yr ŵyl ddrama flynyddol a gychwynnwyd yn 1987, yn gonglfaen pwysig yn natblygiad safonau uchel y cwmni mewn gweithiau llenyddol newydd ar gyfer y theatr yng Nghymru. Ym mysg y cynyrchiadau mwyaf cofiadwy yr oedd Newid Aelwyd gan Gruffudd Jones a Catrin Edwards; Duges Amalffi (addasiad Gareth Miles o The Duchess of Malfi gan John Webster); Val gan Dyfan Roberts; Yma o Hyd gan Angharad Tomos; addasiad Maldwyn John a Twm Miall o Cyw Haul; a Euog: Dieuog gan Maldwyn Parry. Er i Hwyl a Fflag ddenu nawdd gan fusnesau preifat, dibynnai ar Gyngor Celfyddydau Cymru am y rhan fwyaf o'i hincwm, ac ni allai'r cwmni barhau yn sgil ddiddymu' r cymhorthdal yn gyfan gwbl yn 1994. Daeth i ben yn derfynol yn 1995.

Trefnwyd yn gronolegol o fewn y canlynol: actorion; amrywiol; cyllidol; canolfannau/theatrau; cwmnïau, cynghorau cymdeithasau a phwyllgorau theatrig; taliadau/cyflogau; Cyngor Celfyddydau Cymru; cyhoeddusrwydd/marchnata; Cymdeithas Celfyddydau Perfformiadol Cymru; cynyrchiadau; dolenni; gweithdai; gwyliau drama; nawdd; pwyllgor artistig; sgriptiau; ac unedau Treborth.

Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau diweddar yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data'.

Cwmni Theatr Hwyl a Fflag trwy law Mr Iwan Llwyd, cyn-weinyddwr a chadeirydd y cwmni; Rhodd; Mehefin 1995

Sefydlwyd Cwmni Theatr Hwyl a Fflag yn 1981 gyda'r bwriad o feithrin awduron newydd i'r theatr Gymraeg. Yr oedd yn fenter gydweithredol rhwng cwmnïau Sgwar Un (o dde Cymru) a Hwyl a Fflag (o ogledd Cymru), ac yn 1985 fe'i cofrestrwyd yn elusen. Yr oedd pencadlys y cwmni yng Nghapel y Tabernacle ym Mangor, Gwynedd, o 1984 hyd 1992, pan y'i ad leolwyd ar stad ddiwydiannol Treborth gerllaw. Cynhyrchiad cyntaf Hwyl a Fflag oedd Gweu Babis, a lwyfannwyd yn yr Eisteddfod Genedlaethol ym Machynlleth yn 1981, a llwyfannwyd cynyrchiadau awduron newydd yn flynyddol yn ystod y 1980au mewn theatrau a sinemâu trwy Gymru. Yn anad dim, daeth Codi'r Hwyl, yr ŵyl ddrama flynyddol a gychwynnwyd yn 1987, yn gonglfaen pwysig yn natblygiad safonau uchel y cwmni mewn gweithiau llenyddol newydd ar gyfer y theatr yng Nghymru. Ym mysg y cynyrchiadau mwyaf cofiadwy yr oedd Newid Aelwyd gan Gruffudd Jones a Catrin Edwards; Duges Amalffi (addasiad Gareth Miles o The Duchess of Malfi gan John Webster); Val gan Dyfan Roberts; Yma o Hyd gan Angharad Tomos; addasiad Maldwyn John a Twm Miall o Cyw Haul; a Euog: Dieuog gan Maldwyn Parry. Er i Hwyl a Fflag ddenu nawdd gan fusnesau preifat, dibynnai ar Gyngor Celfyddydau Cymru am y rhan fwyaf o'i hincwm, ac ni allai'r cwmni barhau yn sgil ddiddymu' r cymhorthdal yn gyfan gwbl yn 1994. Daeth i ben yn derfynol yn 1995.

Crëwyd y teitl ar sail cynnwys yr archif. Mae'r archif yn cynnwys peth ddeunydd cynharach a grynhowyd gan y cwmni.

Mae copi caled o'r catalog ar gael yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

January 2003

Lluniwyd gan David Moore i brosiect ANW. Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r rhestr: NLW, Rhestr o Bapurau Cwmni Theatr Hwyl a Fflag; Baines, Menna, 'Rhwydo Dramodwyr' (Barn 374, Mawrh 1994).

Amodau hawlfraint arferol.

Action: Cadwyd yr holl gofnodion a adneuwyd i'r Llyfrgell..

Ni ddisgwylir ychwanegiadau.

Published

Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales