CMA: Cofysgrifau Eglwys y Tabernacl, Porthmadog

This material is held atNational Library of Wales / Llyfrgell Genedlaethol Cymru

  • Reference
    • GB 210 TABPOR
  • Alternative Id.
      (alternative) vtls004248970
      (alternative) (WlAbNL)0000248970
  • Dates of Creation
    • 1860-1985
  • Name of Creator
  • Language of Material
    • Welsh Cymraeg
  • Physical Description
    • 0.056 metrau ciwbig (10 cyfrol, 3 bwndel, 2 ffolder); 1 bocs bychan (Mawrth 2009)
  • Location
    • ARCH/MSS (GB0210)

Scope and Content

Mae'r fonds yn cynnwys cofnodion ariannol, cofnodion gweithgareddau diwylliannol a chofnodion gweinyddol Capel y Tabernacl, Porthmadog. Ceir llyfr cyfrifon, 1860-1917, llyfrau casgliad y Weinidogaeth, 1927-1937, llyfrau derbyniadau a thaliadau, 1968-1985, rhaglenni ac anerchiadau Cymdeithas Lenyddol y Tabernacl, 1884-[1923], llyfrau cofnodion cyfarfodydd y blaenoriaid, 1891-1935, llyfr cofnodion Pwyllgor y Chwiorydd a hanes yr Eglwys, 1862-1891, yn eu plith.
Cofysgrifau ychwanegol yn perthyn i'r capel, yn cynnwys llyfr casgliadau, 1955-1967; dwy gyfrol yr Ysgrifennydd, 1964-1971 a 1972-1981; a tudalen yn nodi cynnwys llyfrgell y capel, 1946-1968 a 1975.

Administrative / Biographical History

Erbyn 1859 yr oedd galw am gapel mwy o faint na'r Garth oherwydd y twf mewn poblogaeth a masnach ym Mhorthmadog. Ystyriwyd ehangu'r Garth ond penderfynwyd yn hytrach i godi capel newydd mewn rhan arall o'r dref. Yn Ionawr 1860 prynwyd darn o dir o Ystad Tremadog am brydles o 99 mlynedd ac agorwyd Capel y Tabernacl yn Ionawr 1862. Dewisodd 140 o aelodau'r Garth i symud i'r addoldy newydd. Nid oedd galeri i'r capel i ddechrau ond codwyd un yn 1866 a newidiwyd safle'r pulpud ac adrefnwyd yr eisteddleoedd. Yn 1881 codwyd ysgoldy y tu cefn i'r capel i ddal 300. Roedd yna lyfrgell eang er mwyn rhoi cyfle i'r werin bobl ehangu eu gorwelion. Yn 1889 codwyd Tŷ Capel. Newidiwyd tu blaen y capel yn 1924 a chafwyd organ newydd.
Dymchwelwyd Capel y Tabernacl, Porthmadog, yn 2000 a chodwyd capel newydd ar y safle, ond cadwyd yr ysgoldy a'r festrïoedd. Ym mis Mehefin 2001 agorwyd Eglwys y Porth. Roedd y capel yn rhan o Ddosbarth Tremadog yn Henaduriaeth Llŷn ac Eifionydd.

Arrangement

Trefnwyd y cyfan o'r archif yn LLGC yn dair cyfres: cofnodion ariannol, papurau gweithgareddau diwylliannol a chofnodion gweinyddol; ac yn un ffeil: Hanes Eglwys y Tabernacl.

Access Information

Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau diweddar yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru lofnodi'r ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data'.

Acquisition Information

Adneuwyd gan Mr John Rees Jones, Porthmadog, Mai 2002, a chan Mr Gareth Edwards, Porthmadog, Mawrth 2009.; 0200207596

Note

Erbyn 1859 yr oedd galw am gapel mwy o faint na'r Garth oherwydd y twf mewn poblogaeth a masnach ym Mhorthmadog. Ystyriwyd ehangu'r Garth ond penderfynwyd yn hytrach i godi capel newydd mewn rhan arall o'r dref. Yn Ionawr 1860 prynwyd darn o dir o Ystad Tremadog am brydles o 99 mlynedd ac agorwyd Capel y Tabernacl yn Ionawr 1862. Dewisodd 140 o aelodau'r Garth i symud i'r addoldy newydd. Nid oedd galeri i'r capel i ddechrau ond codwyd un yn 1866 a newidiwyd safle'r pulpud ac adrefnwyd yr eisteddleoedd. Yn 1881 codwyd ysgoldy y tu cefn i'r capel i ddal 300. Roedd yna lyfrgell eang er mwyn rhoi cyfle i'r werin bobl ehangu eu gorwelion. Yn 1889 codwyd Tŷ Capel. Newidiwyd tu blaen y capel yn 1924 a chafwyd organ newydd.
Dymchwelwyd Capel y Tabernacl, Porthmadog, yn 2000 a chodwyd capel newydd ar y safle, ond cadwyd yr ysgoldy a'r festrïoedd. Ym mis Mehefin 2001 agorwyd Eglwys y Porth. Roedd y capel yn rhan o Ddosbarth Tremadog yn Henaduriaeth Llŷn ac Eifionydd.

Other Finding Aids

Ceir copi caled o'r rhestr yn CMA: Cofnodion Capeli Cymru yn LlGC 2001-

Archivist's Note

Ionawr 2003.

Lluniwyd gan Ann Francis Evans.

Defnyddiwyd y ffynonellau canlynol wrth lunio'r disgrifiad hwn: Williams, Trefor, Canmlwyddiant Eglwys y Methodistiaid Calfinaidd yn y Tabernacl, Porthmadog, 1862-1962; Yr Wylan, papur bro, Hydref 2000 a Mai 2002 ac CMA: Cofysgrifau Eglwys y Tabernacl, Porthmadog.

Conditions Governing Use

Amodau hawlfraint arferol.

Appraisal Information

Action: Cadwyd yr holl gofnodion a adneuwyd i'r Llyfrgell..

Accruals

Ni ddisgwylir ychwanegiadau.

Related Material

Ceir cofrestri bedydd y capel, 1879-1925, yn LlGC, CMA EZ1/238/1-2; cedwir ffotograffau o dripiau Ysgol Sul yn LlGC, Casgliadau Arbennig. Yn CMA E134/1 ceir llyfr cofnodion, 1877-1881, cyfarfodydd athrawon yr Ysgol Sul a chofnodion erail yr Ysgol Sul yn CMA EZ1/238/98-112. Yn CMA EZ1/165/1 ceir catalog o gynnwys llyfrgell y capel ac yn CMA EZ1/165/4 ceir papurau, 1922-1923, yn ymwneud ag atgyweirio'r Mans a'r Tŷ Capel. Mae adroddiadau blynyddol y Capel, 1894-1986 (gyda bylchau) ar gael yn LlGC ac ar gyfer 1965, 1982-1983 yn CMA EZ2. Ceir gweithredoedd, 1860, yn Adran y Llawysgrifau, Llyfrgell Prifysgol Cymru Bangor. Gweler hefyd disgrifiadau lefel ffeil.

Additional Information

Published