Llythyrau at Jemeima Evans, Rhosllannerchrugog,

Un llythyr ar ddeg, 1948-1982, oddi wrth amryw ohebwyr at Jemeima Evans, ei merch Olwen Jones, a'i mab yng nghyfraith Edward Jones, oedd yn rhedeg siop yn gwerthu llyfrau a melysion ger yr Stiwt, Rhosllannerchrugog. Maent yn cynnwys chwech llythyr, 1948-1982, oddi wrth Kate Roberts (ff. 1-8), dau lythyr, 1973, 1981, oddi wrth Lewis Valentine (ff. 9-10), a thri llythyr, 1965-1969, oddi wrth D. J. Williams, Abergwaun (ff. 11-13). = Eleven letters, 1948-1982, addressed to Jemeima Evans, her daughter Olwen Jones, and her son-in-law Edward Jones, all of whom kept a shop selling books and sweets near the Institute, Rhosllannerchrugog. They comprise six letters, 1948-1982, from Kate Roberts (ff. 1-8), two letters, 1973, 1981, from Lewis Valentine (ff. 9-10) and three letters, 1965-1969, from D. J. Williams (ff. 11-13).
Mae Lewis Valentine yn ysgrifennu am ddirywiad yr iaith Gymraeg yn ardal Llanddulas, sir Ddinbych (f. 10). = Lewis Valentine writes on the decline of the Welsh language in Llanddulas, Denbighshire (f. 10).

'Cymraeg oedd prif bwnc Olwen Rees yn y chweched dosbarth, ac yno y ffurfiwyd cyfeillgarwch rhyngddi hi a Kate Roberts, cyfeillgarwch a barhaodd hyd farwolaeth yr awdures. Pan fyddai Olwen yn galw i weld ei brawd Llewelyn Morgan Rees a'i wraig Joan ym Mangor, yn ddieithriad byddai yn galw i weld Kate Roberts yn Ninbych. Byddai'r ddwy ohonynt yn ysgrifennu ambell i lythyr y naill at y llall, a chadwodd Olwen y llythyrau yn ofalus. Pan fu farw Olwen ychydig flynyddoedd ar ôl ei gŵr Dewi, Joan Rees fu'n gyfrifol am wagio'r tŷ yng Nglynebwy, a phan ddaeth ar draws llythyrau gan Kate Roberts, anfonodd hwy i'r Llyfrgell Genedlaethol' (tystiolaeth Mr Cledwyn Jones, brawd-yng-nghyfraith Mrs Joan Rees, Mehefin 2009).

Trefnwyd yn nhrefn y wyddor fesul gohebydd.

Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gydymffurfio â Deddf Gwarchod Data 1998 yng nghyd-destun unrhyw brosesu ganddynt o ddata personol a gasglwyd o gofnodion modern sydd ar gadw yn y Llyfrgell. Nodir y manylion yn yr wybodaeth a roddir wrth wneud cais am Docyn Darllen.

Mr Emyr Prys Jones (ŵyr i Jemeima Evans); Wrecsam; Rhodd; Medi 1999; A1999/120.

'Cymraeg oedd prif bwnc Olwen Rees yn y chweched dosbarth, ac yno y ffurfiwyd cyfeillgarwch rhyngddi hi a Kate Roberts, cyfeillgarwch a barhaodd hyd farwolaeth yr awdures. Pan fyddai Olwen yn galw i weld ei brawd Llewelyn Morgan Rees a'i wraig Joan ym Mangor, yn ddieithriad byddai yn galw i weld Kate Roberts yn Ninbych. Byddai'r ddwy ohonynt yn ysgrifennu ambell i lythyr y naill at y llall, a chadwodd Olwen y llythyrau yn ofalus. Pan fu farw Olwen ychydig flynyddoedd ar ôl ei gŵr Dewi, Joan Rees fu'n gyfrifol am wagio'r tŷ yng Nglynebwy, a phan ddaeth ar draws llythyrau gan Kate Roberts, anfonodd hwy i'r Llyfrgell Genedlaethol' (tystiolaeth Mr Cledwyn Jones, brawd-yng-nghyfraith Mrs Joan Rees, Mehefin 2009).

Teitl yn seiliedig ar y cynnwys.

Preferred citation: NLW MS 23792D.

Chwefror 2012.

Lluniwyd y disgrifiad gan Rhys Morgan Jones;

Amodau hawlfraint arferol.

Published