Rhaglen: Cwmni'r Genhinen yn perfformio Hen Wr y Mynydd

This material is held atArchifau Ynys Môn / Anglesey Archives

  • Reference
    • GB 221 WM567
  • Alternative Id.
      GB 221 WM/567
  • Dates of Creation
    • 1949
  • Name of Creator
  • Language of Material
    • Cymraeg
  • Physical Description
    • 1 eitem

Scope and Content

RHAGLEN: Cwmni'r Genhinen yn perfformio Hen Wr y Mynydd (Cynan).

Administrative / Biographical History

Bardd a dramodydd o Gymru oedd Syr (Albert) Cynan Evans-Jones CBE (1895 Ebrill 14 - 1970 Ionawr 26), a adwaenir yn fwy cyffredin yng Nghymru wrth ei enw barddol Cynan. Ganwyd Cynan yn Pwllheli, yn fab i Richard Albert Jones a Hannah Jane (g. Evans) ei dad oedd perchennog y Bwyty Canolog yn Penlan Street. Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg Pwllheli a Choleg Prifysgol Gogledd Cymru lle graddiodd ym 1916. Ar ôl graddio ymunodd Cynan â Chwmni Myfyrwyr Cymru yr RAMC gan wasanaethu yn Salonika a Ffrainc i ddechrau fel dyn ambiwlans ac yna fel gweinidog y cwmni. Cafodd ei brofiad yn ystod y rhyfel effaith ddwys ar ei weithiau barddonol, ac mae'n rhoi'r disgrifiadau gorau o erchyllterau graenus rhyfel, ac effaith rhyfel ar gorff dyn yn ogystal â'i ysbryd. Ar ôl y rhyfel, aeth Cynan i Goleg ym Pwllheli i hyfforddi ar gyfer gweinidogaeth Eglwys Bresbyteraidd Cymru. Fe'i hordeiniwyd ym Mhenmaenmawr ym 1920 lle bu'n gwasanaethu fel gweinidog tan 1931 pan ildiodd ei alwad ar ôl cael ei benodi'n diwtor yn Adran Allgyrsiol Coleg Prifysgol Gogledd Cymru yn arbenigo mewn Drama a Llenyddiaeth Gymraeg. Er iddo roi’r gorau i’w weinidogaeth parhaodd Cynan i dderbyn ymrwymiadau pregethu rheolaidd, ac roedd yn un o bregethwyr mwyaf poblogaidd ei ddydd ar y gylchdaith bregethu anghydffurfiol yng Nghymru. Wrth weithio yn y Brifysgol, roedd Cynan yn byw ym Mhont Menai. Mae Cynan yn fwyaf adnabyddus am ei ddylanwad enfawr wrth foderneiddio'r Eisteddfod Genedlaethol. Bu'n Archesgob ddwywaith, yr unig berson i gael ei ethol i'r swydd am ail dymor. Roedd ei ddau dymor rhwng 1950 a 1954 ac o 1963 hyd 1966. Dyfarnwyd rhyddid bwrdeistref Pwllheli iddo ym 1963, penodwyd ef yn C.B.E. ym 1949, a'i urddo'n farchog ym 1969. Claddwyd Cynan yn iard Eglwys Ynys Tysilio, Ynys yr Eglwys, Culfor Menai.

Arrangement

By deposit

Access Information

Dim cyfyngiadau/ No Restrictions

Acquisition Information

Adnau preifat / Private deposit.

Note

Os gwelwch yn dda archebwch y dogfenau gan ddefnyddio y rhif cyfeirnod amgen (lle ddarperidd) / Please order documents using the alternative reference number (where provided)

Other Finding Aids

Mae copiau clawr caled o`r catalogau ar gael yn Archifau Ynys Môn ac yn y Gofrestr Cenedlaethol Archifau. Polisi Archifau Ynys Môn yw catalogio yn iaith y ddogfen./Hard copies of the catalogue are available at Archifau Ynys Môn / Anglesey Archives and the National Register of Archives. It is the policy of Archifau Ynys Môn / Anglesey Archives to catalogue in the language of the document.

Physical Characteristics and/or Technical Requirements

Cyflwr da /Good condition

Archivist's Note

Lluniwyd y disgrifiad gan Amanda Sweet, Archifau Ynys Môn / Anglesey Archives

https://en.wikipedia.org/wiki/Albert_Evans-Jones

Appraisal Information

Mae'r holl gofnodiadau sy'n cydymffurfio â pholisi casglu Swyddfa Gofnodi Cyngor Sir Ynys Môn wedi eu cadw /All records which meet the collection policy of the Anglesey Archives have been retained.

Accruals

Ni ddisgwylir croniadau/Accruals are not expected